Cmentarze z I wojny światowej w Beskidzie Niskim i na Pogórzu

  • 86.00 zł

an Majewski

Cmentarze z I wojny światowej w Beskidzie Niskim i na Pogórzu

608 stron formatu 23x30 zm, papier kredowy, liczne ilustracje, mapki, schematy, oprawa twarda. KRUŻWIR, wydanie II, Skołyszyn 2022

ISBN: 978-83-941754-0-5

Jan Majewski

Cmentarze z I wojny światowej w Beskidzie Niskim i na Pogórzu

608 stron formatu 23x30 zm, papier kredowy, liczne ilustracje, mapki, schematy, oprawa twarda. KRUŻWIR, wydanie II, Skołyszyn 2022

ISBN: 978-83-941754-0-5

 Zachwycające pejzaże Beskidu Niskiego i Pogórza były w czasie I wojny światowej tłem dramatycznych wydarzeń – zacięte walki toczące się na tym obszarze zebrały krwawe żniwo. Aby uczcić pamięć tysięcy poległych żołnierzy wielu narodowości, władze monarchii austro-węgierskiej podjęły decyzję o budowie cmentarzy jeszcze w trakcie prowadzonych działań wojennych. Cmentarze zaprojektowane zostały przez wybitnych twórców–architektów, malarzy czy rzeźbiarzy, stąd niejeden z nich stał się prawdziwym dziełem sztuki. Rozpad monarchii nie pozwolił na pełne dokończenie prac i po latach te niepowtarzalne miejsca ulegały zapomnieniu i popadały w ruinę. Jednak obecnie jest im przywracana dawna świetność i już dzisiaj w malowniczej scenerii południowo-wschodniego skrawka Polski, wśród łagodnych, pokrytych lasami wzgórz, można podziwiać te unikatowe obiekty.

Niniejsza książka stanowi jedyny w swoim rodzaju album ukazujący piękno tych miejsc. Na podstawie przedstawionych przez autora zdjęć archiwalnych z czasów Wielkiej Wojny, z lat 80-tych XX wieku oraz aktualnych, można dokonać porównania wyglądu cmentarzy zmieniającego się na przestrzeni lat.

Od Autora:

Przedstawione w niniejszej publikacji cmentarze wojenne z I wojny światowej powstały w czterech okręgach obejmujących obszar części Beskidu Niskiego, Obniżenia Gorlickiego, Kotliny Jasielsko-Krośnieńskiej oraz Pogórza Strzyżowsko-Ciężkowickiego. Są one częścią zespołu cmentarzy wojennych liczącego około 400 obiektów, zbudowanych w latach 1915-1918 przez krakowski Oddział Grobów Wojennych na obszarze dawnej Galicji Zachodniej. Cmentarze stanowiły wyraz trwałego i godnego upamiętnienia poległych żołnierzy – „ku chwale poległych bohaterów” armii własnej, sojuszniczej i wrogiej. Obok siebie spoczęli więc bez względu na przynależność wojskową, narodowość, czy wyznanie towarzysze broni – żołnierze austro-węgierscy i niemieccy, oraz ich przeciwnicy – żołnierze rosyjscy. Idea równego traktowania zwycięzców i pokonanych była aktem głębokiego humanitaryzmu i miała niewiele odpowiedników w przeszłości, a później już się więcej nie powtórzyła. Zbudowane przez krakowski Oddział Grobów Wojennych cmentarze z I wojny światowej są jedynym kompleksem cmentarnym w Europie o zwartej koncepcji artystycznej i ideowej wzniesionym w trakcie działań zbrojnych. Na ich tle zaś wyróżniają się ujęte w niniejszym opracowaniu cmentarze z okręgów: I Żmigród, II Jasło, III Gorlice i IV Łużna, dzięki ich twórcom doskonale wkomponowane w górzysty krajobraz Beskidu Niskiego i Pogórza.

W książce, którą oddaję w Państwa ręce, pobieżnie potraktowany został temat wybuchu wojny, działań zbrojnych
na terenie Galicji Zachodniej, jak również drobiazgowe omówienie poszczególnych elementów wystroju
cmentarzy i ich symboliki – o tym można dowiedzieć się z innych pozycji dostępnych na rynku księgarskim. Skupiłem
się natomiast na pokazaniu zmian, jakie zaszły w wyglądzie poszczególnych cmentarzy w ciągu prawie trzydziestu
lat, poprzez porównanie fotografii z lat 1986-1987 ze współczesnymi, z lat 2014–2021. Zdjęcia archiwalne
pochodzą z mojej pracy dyplomowej, którą w 1987 r. obroniłem w Państwowym Studium Kulturalno-Oświatowym
i Bibliotekarskim w Krośnie pod kierunkiem mgr. Andrzeja Drozda, pt. Wybrane cmentarze wojskowe z okresu I wojny
światowej w rejonie Beskidu Niskiego i Pogórza – próba fotodokumentacji. Różnice niech każdy oceni sam.
Ograniczenia związane z objętością książki czasami zmuszały mnie do rezygnacji z pokazania większej liczby
zdjęć z danego cmentarza, ale te, które ostatecznie zamieściłem, mam nadzieję, odzwierciedlają ich niepowtarzalny
klimat i zachęcą do odwiedzenia niektórych z nich. Myślę, że warto czasami zboczyć z utartych szlaków turystycznych Beskidu Niskiego czy Pogórza i wyznaczyć swoje własne, odwiedzając te wyjątkowe miejsca. Pomocne w tym celu mogą okazać się wskazówki, które zamieściłem przy opisie każdego cmentarza. Mam nadzieję również, że wkrótce niektóre zdjęcia opublikowane w niniejszej książce będzie można traktować jako archiwalne, ponieważ planowane są dalsze remonty cmentarzy. Nabiorą one dawnej świetności, a ich wygląd będzie świadczył nie tylko o kunszcie budowniczych, ale
również o naszej pamięci o tamtych tragicznych czasach.


Ask a question about the product. Our team will be happy to provide a detailed answer to your inquiry.


This site uses cookies. By continuing to browse this site you are agreeing to use of cookies. More information can be found in the Privacy Policy.