Proces Eligjusza Niewiadomskiego

Stanisław Kijeński

Proces Eligjusza Niewiadomskiego

374 stron formatu A6 (11 x 16 cm). Broszura klejona, oprawa twarda.

Klinika Języka, wyd. I, Szczęsne 2020

ISBN: 978-83-64197-83-3

O „Klinice języka”

Historia nie musi być nudna. Historia może być (i jest) pasjonująca, jeśli tylko podać ją w odpowiedniej formie. Książki wydawane przez „Klinikę Języka” nie opiewają nieubłaganego postępu i sprawiedliwości społecznej, wręcz przeciwnie patrzą na procesy dziejowe z pozycji kontrrewolucyjnych, dzięki czemu opisane historie nabierają smaku. Niespotykane to od lat spojrzenie na historię i dlatego warte poznania.

O książce

„Proces Eligiusza Niewiadomskiego”, napisany ręką jego obrońcy mecenasa Stanisława Kijeńskiego, tego samego, który zaczynał karierę broniąc Ludwika Waryńskiego, jest tekstem źródłowym, który dewastuje w zasadzie wszystkie istniejące opinie uznawane za fakty dot. okoliczności zabójstwa prezydenta Narutowicza.

Książeczkę tę, bardzo szczegółową, mającą charakter drobiazgowej relacji z sali sądowej, wydano dwa razy tylko. Autor zaś robił w niej wszystko, by przekonać czytelników jak niezwykłym człowiekiem był Niewiadomski, który oczywiście ponosi całą winę za śmierć prezydenta Narutowicza. Tak się jednak składa, że jak ktoś jest prawnikiem i pisze reportaż z sądu, nie może omijać faktów, o których trąbią gazety i nie może udawać, że czegoś nie ma, skoro właśnie się ujawniło. Książka mecenasa Kijeńskiego, niepostrzeżenie więc dla niego samego, zamieniła się w demaskację. I świadomi tego ludzie nie dopuścili do tego, by wydano ją później. Ukazała się dwa razy po procesie i potem już wcale. Jest oczywiście dostępna w wersji cyfrowej, ale w jednej tylko bibliotece – w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej.

Trudno doprawdy dociec, dlaczego wydawnictwo tak istotne dla historii Polski, dotyczące tak ważnego i bez przerwy przypominanego wydarzenia, nie doczekało się krytycznych opracowań historyków prawa.

Do broszury dołączono wstęp, który Eligiusz Niewiadomski napisał do swojej monumentalnej pracy zatytułowanej „Sztuka na tle jej dziejów”. To jest tekst, którego nie powstydziłby się żaden współczesny historyk sztuki. Ową monumentalną pracę o sztuce miał wydać Niewiadomskiemu dom wydawniczy Ewert, Trzaska i Michalski. Syn starego Ewerta, Ludwik Władysław Ewert, był zaś tym człowiekiem, który o 10 z rana, w Sosnowcu, dnia 16 grudnia 1922 roku oznajmił swoim znajomym, iż w Warszawie wariat Niewiadomski zamordował prezydenta Narutowicza. Narutowicz żył jeszcze całe dwie godziny zanim przepowiednia młodego Ewerta, późniejszego naczelnego „Polski zbrojnej” spełniła się w całej swojej potworności. Sąd oczywiście nie wziął pod uwagę przesłuchania ani jednego ani drugiego Ewerta.

Mamy więc tekst źródłowy, na który w zasadzie nie powołuje się żaden historyk, omawiający czy to postać Niewiadomskiego czy to okoliczności zamachu na prezydenta Narutowicza.

Oto pełny tytuł tej pracy

Proces Eligiusza Niewiadomskiego o zamach na życie prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Gabryela Narutowicza w dniu 16 grudnia 1922 roku. Specjalne sprawozdanie stenograficzne, mieszczące całkowity przewód sądowy, z podaniem dokumentów śledztwa wstępnego, przemówień stron, życiorysu i podobizny oskarżonego. Opracował i wydał Stanisław Kijeński. Wydanie drugie, poprawione i znacznie uzupełnione szczegółami dotyczącemi wykonania wyroku i pogrzebu Niewiadomskiego i głosami dwóch znakomitych pisarzy, etc

SPIS RZECZY

WSTĘP WYDAWCY

WSTĘP DO WIEDZY o SZTUCE NA TLE JEJ DZIEJÓW

PRZEDMOWA STANISŁAWA KIJEŃSKIEGO

ŻYCIORYS ELIGIUSZA NIEWIADOMSKIEGO

SPRAWOZDANIE STENOGRAFICZNE z PROCESU

AKT OSKARŻENIA

ZEZNANIA OSKARŻONEGO

ZEZNANIA ŚWIADKÓW

PRZEMÓWIENIE PROKURATORA

PRZEMÓWIENIE ZASTĘPCY POWODU CYWILNEGO

PRZEMÓWIENIE OBROŃCY OSKARŻONEGO

REPLIKI STRON

OSTATNIE SŁOWO OSKARŻONEGO

WYROK

UZUPEŁNIENIA